Zmarł prof. Marcin Król, założyciel i pierwszy naczelny „Res Publiki”

Informację o śmierci prof. Marcina Króla, którą podała w czwartek "Gazeta Wyborcza", potwierdził PAP politolog i publicysta prof. Aleksander Smolar, związany z Fundacją im. Stefana Batorego. Podał też, że prof. Król zmarł w czwartek rano (mimo początkowych informacji, że stało się to w środę wieczorem). Prof. Król miał 76 lat.

Marcin Król (ur. 19 maja 1944 r. w Warszawie) - był historykiem idei; od 1972 r. absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego, na którym przez wiele lat był związany z Instytutem Stosowanych Nauk Społecznych. Był także pracownikiem PAN. Tytuł profesora nauk humanistycznych uzyskał w 1999 r.

Brał udział w protestach marcowych w 1968, był przez kilka miesięcy więziony. W 1975 sygnował List 59, który stanowił protest przeciwko zmianom w Konstytucji PRL. W 1978 założył i objął funkcję redaktora naczelnego opozycyjnego pisma „Res Publica”. Publikował m.in. w paryskiej „Kulturze”.

Był uczestnikiem obrad Okrągłego Stołu, członkiem zespołu ds. reform politycznych i podzespołu ds. środków masowego przekazu.

Poza pracą naukową w III RP zajął się działalnością publicystyczną, m.in. jako redaktor naczelny pisma „Res Publica Nowa”. Był także m.in. felietonistą „Tygodnika Powszechnego”, "Dziennika" i „Wprost” (z tym ostatnim tytułem rozstał się w połowie 2013 roku, uzasadniając, że jego ówczesny redaktor naczelny Sylwester Latkowski „nie tylko doprowadził je do poziomu tabloidu, ale sięgnął po niedopuszczalne metody”).

Jest autorem wielu książek, m.in.: "Style politycznego myślenia", "Józef Piłsudski. Ewolucja myśli politycznej", "Ład utajony", "Konserwatyści a niepodległość", "Bezradność liberałów", "Czego nas uczy Leszek Kołakowski", "Europa w obliczu końca", "Klęska rozumu".

W ostatnich miesiącach prof. Marcin Król regularnie prowadził "Notatki" na Facebooku; ostatnia o numerze 100 pochodzi z 25 października, w której prof. Król odniósł się do sporu dotyczącego aborcji w związku z protestami po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. "Nie chodzi o to, by kobiety dokonywały aborcji, bo tak im się podoba, lecz o to, że nie ma takiego autorytetu, który może im tego zakazać" - napisał profesor.

Wybitny historyk idei, filozof i publicysta

"Był wybitnym historykiem idei, filozofem i publicystą, który od czasu swojej młodości był bardzo zaangażowany w sprawy publiczne. Wiele jego książek odegrało ogromną rolę w debacie publicznej dotyczącej historii Polski i patriotyzmu, liberalizmu i demokracji" - powiedział PAP prof. Smolar.

"Warto pamiętać o jego działalności opozycyjnej w okresie PRL-u; był między innymi aktywnym uczestnikiem protestów marcowych w 1968 roku" - podkreślił prof. Smolar, wskazując, że prof. Król również w wolnej Polsce działał na rzecz demokracji m.in. jako wieloletni przewodniczący Rady Fundacji im. Stefana Batorego.

W 2014 r. w związku z 10-leciem przynależności Polski do Unii Europejskiej prof. Król udzielił wywiadu PAP, w którym stwierdził, że "potrzebne jest wskrzeszenie idei Zachodu". "Moim zdaniem idea Zachodu jest dzisiaj martwa. Potrzebne jest wskrzeszenie idei Zachodu, którą rozumiem jako ideę euroatlantycką. Bo bez Stanów Zjednoczonych w dzisiejszych warunkach trudno mówić o Zachodzie. I nie chodzi tylko o kwestie finansowe, także kulturowe" - powiedział.

Prof. Król wyraził też nadzieję, że konfrontacja Europy z polityką imperialną Rosji może być impulsem, dzięki któremu Europejczycy odwołają się do swoich fundamentalnych wartości. "Tylko trzeba w tym kierunku działać i dużo o tym mówić. Bo politycy myślą na ogół wycinkowo i trudno nawet mieć do nich o to pretensje. Dziś wybitnych polityków-wizjonerów raczej nie ma, są tylko tacy, którzy reagują. Ale ludzie kultury, humaniści powinni zaangażować się w odbudowę świata europejsko-zachodniego" - stwierdził.

Krótkie wspomnienia o prof. Marcinie Królu zamieścili na Twitterze niektórzy dziennikarze. - Profesor Marcin Król. Wielki smutek i ogromna strata. Kto nam teraz będzie tłumaczył rzeczywistość nie posługując się utartymi schematami. Rozmowy z Profesorem były niezwykłe - napisała Katarzyna Kolenda-Zaleska z „Faktów” TVN.

- Zmarł Marcin Król, który był esencją polskiej inteligencji z tym wyjątkiem, że potrafił przyznawać się do błędów i nie miał ego wielkości Stadionu Narodowego. Odszedł oryginalny umysł i dobry człowiek, którego miałem zaszczyt znać. RIP - stwierdził Jacek Nizinkiewicz z „Rzeczpospolitej”. - Nie żyje prof. Marcin Król. Cóż powiedzieć... Od wielu lat co jakiś czas robiłem z nim wywiad - wspaniały rozmówca, otwarty umysł, erudycja, odwaga, nonkonformizm, inteligencja, ironia. Cechy odchodzącego świata. Żegnaj, Profesorze - napisał Przemysław Szubartowicz z Wiadomo.co.

- Znałem Profesora. Dawne czasy, jeszcze za życia "Życia". Niech spoczywa w pokoju - dodał Łukasz Warzecha z „Do Rzeczy”.