Przychody ze sprzedaży gruntu rolnego zwolnione z PIT-u? Nie zawsze

Od zysku ze sprzedaży gruntu rolnego podatnik zapłaci PIT, jeśli w dniu sprzedaży będzie wiedział, że nowy nabywca chce przeznaczyć grunt na cele inne niż rolnicze.

Zgodnie z ustawą o PIT, przychód uzyskany z tytułu sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego jest wolny od opodatkowania, chyba, że w związku z tą sprzedażą nieruchomości utraciły charakter rolny (art. 21 ust. 1 pkt 28). Przepisy nie mówią już natomiast, w jakim momencie może dojść do utraty rolnego charakteru, a to rodzi wątpliwości podatników.

Zgodnie z definicją gospodarstwa rolnego, zawartą w art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym, za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione lub zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków użytkami rolnymi są grunty rolne zabudowane, grunty orne, łąki trwałe, sady, pastwiska trwałe i grunty pod stawami.

Sprzedawca nie zna zamiarów nabywcy

W jednej z interpretacji podatkowej urząd skarbowy stwierdził, że przychód ze sprzedaży części gospodarstwa rolnego (dokładnie pastwiska) podlega opodatkowaniu PIT-em, ponieważ wobec tej części sprzedającemu nie były znane zamiary, z jakimi nabywca dokonał zakupu. A ponieważ mógł kupić je z myślą o ich odrolnieniu, sprzedający nie może zastosować zwolnienia z PIT-u przychodu ze sprzedaży pastwiska.

Odpowiedź NSA

Powyższe stanowisko urzędu skarbowego w ostateczności zostało uchylone przez NSA. Cel, w jakim nowy właściciel nabywa np. grunt rolny jest kluczowy dla ustalenia przesłanki do utraty rolnego charakteru przez sprzedawany grunt. Jeśli jednak nie jest on znany, nie należy automatycznie odmówić możliwości zastosowania zwolnienia. W wyroku z 04.04.2013 r. o sygn. II FSK 1616/11 sąd podkreślił, że przychód ze zbywanego gruntu rolnego jest wolny od opodatkowania PIT-em, jeśli grunt ma charakter rolny w dniu jego sprzedaży. Dla ustalenia, czy sprzedający nie zapłaci podatku dochodowego od zysku ze zbycia gruntu rolnego, ważna jest ocena ewentualnego przekształcenia gruntu na dzień sprzedaży, a nie decyzje nowego nabywcy podejmowane już po zakupie. Jak zaznaczył sąd, sprzedający część gospodarstwa rolnego nie może brać odpowiedzialności podatkowej za okoliczności, na które nie ma wpływu.

Zamiary znane w momencie podpisywania umowy

W kolejnej interpretacji fiskus wykluczył możliwość zastosowania zwolnienia z PIT-u przychodów ze sprzedaży podzielonego gospodarstwa rolnego, ponieważ w momencie sprzedaży sprzedawcy znane były zamiary nabywcy odrolnienia terenów. Nabywcy, zamieszkali na terenie tej samej gminy o charakterze wiejskim, w czasie sprzedaży ustnie deklarowali podział działki i przeznaczenie jej na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych własnych i rodziny, tj. pod budowę domu jednorodzinnego.

Odpowiedź NSA

W wyroku z 09.01.2014 r. o sygn. II FSK 199/12 NSA potwierdza stanowisko powyższe fiskusa. Skoro ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o PIT używa określenia "w związku ze sprzedażą" i nie definiuje, co należy rozumieć przez to pojęcie, to niewątpliwie chodzi mu o językowe, potoczne rozumienie tego pojęcia. Oznacza to, że chodzi o każdy związek w następstwie którego, grunty tracą swój charakter rolny lub leśny, byle tylko można było go powiązać ze sprzedażą. Należy więc uwzględnić wszystkie okoliczności dotyczące przeznaczenia gruntu, znane na dzień dokonania transakcji. Może to być więc związek uprzedni, rozumiany jako przygotowawczy do sprzedaży, czy też bezpośrednio związany ze sprzedażą. W pierwszym przypadku sprzedawca faktycznie pozbawia grunty rolne ich rolnego charakteru poprzez podział nieruchomości gospodarstwa rolnego na działki, które będą przeznaczone pod zabudowę (wie to od nabywcy) i dokonuje faktycznego podziału wyznaczając wyodrębnione geodezyjnie działki. W drugim przypadku doprowadzenie do pozbawienia rolnego charakteru następuje poprzez sprzedaż wyodrębnionych, niewielkich obszarowo działek, które same przez się nie będą stanowiły gospodarstwa rolnego w znaczeniu wcześniej omówionym.

Katarzyna Miazek, Tax Care
Dominik Mędrzycki, księgowy Tax Care