Rok 2018 na rynku prasowym, co wydarzy się w 2019 roku? (podsumowanie)

Domy mediowe podsumowują 2018 rok i prezentują prognozy na 2019 rok

Ewa Lampart, dyrektor generalna Grupy Super Express i wydawnictwa Harde

Wydarzenie roku
Wprowadzenie RODO – zwiększenie świadomości ( w tym także wśród użytkowników) jak  cennym i wrażliwym kapitałem są dane osobowe
Kryzys Facebooka – przede wszystkim z powodu wypływu danych użytkowników, ale także w związku z PR-owym zamieszaniem

Sukces roku
Trudno rozpatrywać działalność wydawniczą jedynie pod kątem prasy drukowanej.  Treści publikowane w gazecie przyciągają olbrzymią rzeszę odbiorców także w Internecie. Strategia Digital First obecna wśród czołowych wydawców to nie tylko technologia, ale i nowy sposób myślenia i działania.  Sukcesem Roku jest wzrost odsłon o ponad 30% internetowego serwisu Super Expressu (se.pl). Rok 2018 zakończyliśmy na poziomie 60 mln odsłon dzięki sprawnie przeprowadzonej reorganizacji pracy redakcji Super Expressu polegającej na digitalizacji całego zespołu. Ideały, wartości i pasje dziennikarskie w połączeniu z technologią stanowią wielki wyróżnik biznesowy, a treści Super Expressu mają wartość dla odbiorcy, o czym świadczą wyniki, cytowalność oraz rozpoznawalność naszych czołowych dziennikarzy w branży jak i wśród użytkowników.

Porażka roku
Doprowadzenie do upadku RUCHU  przez kadrę zarządzającą tego dystrybutora.

Człowiek
Dziennikarz – zawód niezbędny w demokratycznej rzeczywistości. Gwarancja wiarygodności, talent, zmysł obserwacji, dociekliwość, pewność siebie, uczciwość, rzetelność i niezależność. Dziennikarz to dla społeczeństwa punkt orientacyjny w rozproszonym świecie mediów

Premiera / debiut / nowość
„Vogue Polska” – chociaż Polska nie kojarzy się z luksusem, to dynamika wzrostu rynku dóbr luksusowych w Polsce wynosi około 25 proc. Wejście do Polski prawdziwej instytucji mody – magazynu „Vogue”, to znak, że producenci dóbr luksusowych nadal cenią prasę w dotarciu do klienta premium.

Trend
Jesteśmy cały czas w cyklu wielkich zmian, dlatego trendów jest wiele, niektóre z nich są kontynuacją, inne nowe, właśnie kiełkują:  - W zakresie sposobu prezentacji treści: stories, video i podcasty.  
- W zakresie reklamy: content marketing, programmatic.
- W zakresie technologii: blockchain, AI, VR w e-commerce
- W zakresie społecznym ogólnie zwiększenie wrażliwości społecznej zwłaszcza w konteście ogólnej automatyzacji :  eko, „being good” i „human face” dla marek

Prognoza
Rynek, według wszystkich sygnałów, spowolni.  Prognozowane na 2019 PKB jest o 30% niższe niż to w 2018 roku i ma wynosić 3,5%, co przełoży się na rynek reklamowy.
Konsekwencje ACTA 2  i pytanie jak dalsze wprowadzanie tej dyrektywy w sprawie praw autorskich wpłynie na rynek mediów internetowych.
Jakościowe dziennikarstwo się obroni.  Wiarygodność, zmysł obserwacji, ostrość widzenia i odwaga dziennikarza – wierzę, że te cechy będą nabierały coraz większego znaczenia.

Bogusław Chrabota, redaktor naczelny "Rzeczpospolitej"

Wydarzenie roku
Akcja prokuratury przeciwko dziennikarzom "Superwizjera" TVN.

Sukces roku
Komercyjny sukces "Tygodnika Powszechnego".

Porażka roku
Upadek Ruchu.

Człowiek roku
Jacek Kurski - człowiek, który skutecznie zawrócił TVP do czasów PRL.

Premiera/debiut/nowość roku
Udany start strategii „digital first” w „Rzeczpospolitej” czyli udana digitalizacja gazety.

Trend roku
Tomasz Sekielski uruchamiający crowdfunding na produkcję filmu dokumentalnego.

Prognoza na 2019 rok
Powolna agonia TVP i Polskiego Radia, gubienie przez telewizyjną „wielką czwórkę” oglądalności, topniejące nakłady prasowe, multimediatyzacja gazet, walka o prawa autorskie i rosnące napięcie na linii wydawcy - portale agregujące.

Paweł Fąfara, członek zarządu Polska Press odpowiedzialny za pion redakcyjny

Wydarzenie roku
Parlament Europejski w ramach prac nad zwiększeniem ochrony twórców poparł w końcu rozwiązania, które mają ograniczyć okradanie wydawców prasy i dziennikarzy. I nie chodzi tu bynajmniej o żadną cenzurę w Internecie, o której krzyczą giganci internetowi, którzy zarabiają duże pieniądze, korzystając za darmo z pracy innych – ale o to, aby dziennikarze i wydawcy w takich przypadkach otrzymali jakiekolwiek wynagrodzenie. Nie wiem, dlaczego ktoś może mieć do tych rozwiązań wątpliwości, bo nie słyszałem, aby w ramach np. prawa każdego obywatela do podróżowania każdy mógł wejść do dowolnego salonu samochodowego i nie płacąc nic, wsiąść do auta i odjechać w siną dal. Albo – również nie płacąc – wejść do dowolnego kina na dowolny film, powołując się na prawo do korzystania z kultury. Tymczasem wobec dziennikarzy i tego, co tworzą, internetowi prestidigitatorzy stosują dokładnie taką politykę. I ostro lobbują za jej utrzymaniem. Ale w końcu jest nadzieja na zakończenie tej chorej sytuacji. Bez tego nie nastąpi w większej skali odrodzenie jakościowego dziennikarstwa, które jest przecież solą każdego demokratycznego państwa.

Sukces roku
Odwołując się do oceny ekspertów, takie firmy i projekty jak: Weszło, Onet, Polska Press i Sport.pl. Wszystkich - niezależnie czy to internetowa korporacja, czy projekt stworzony od podstaw przez jednego człowieka, czy z kolei firmy wywodzące się z tradycyjnych mediów drukowanych – łączy jedno: technologia, czyli cały internet wraz z przyległościami jest tylko bardzo skutecznie wykorzystywanym narzędziem do uprawiania i rozpowszechniania wartościowego dziennikarstwa.

Porażka roku
Doprowadzenie na skraj bankructwa spółki kolporterskiej „Ruch”. Chwilami wygląda to wręcz na sabotaż wobec wydawców prasy. A na poważnie – mści się brak pomysłu na rozwój biznesu i złe zarządzanie w ostatnich latach, skoro dwaj pozostali kolporterzy jednak radzą sobie na rynku. Efekt kłopotów „Ruchu” to straty wydawców, problemy z dostępnością prasy i chaos na rynku. Sytuacja jest na koniec roku tak zła, że czy „Ruch” zostanie uratowany (za co trzymam kciuki), czy zakończy żywot, będzie już tylko lepiej, bo gorzej niż dziś być nie może.

Człowiek roku
Ambasador Stanów Zjednoczonych Georgette Mosbacher. Zdecydowaną postawą w obronie wolności słowa na spotkaniu z polskimi parlamentarzystami zastopowała zakusy na niezależne media. Pytanie, czy ci politycy, którzy chcieliby sobie dziennikarzy podporządkować, cokolwiek zrozumieli z prawdziwego sensu jej słów – że wolne media, a przede wszystkim właśnie te najbardziej krytyczne, wydatnie pomagają budować potęgę kraju i demokracji, pomogły zbudować m.in. mocarstwowość USA. A dobre dziennikarstwo nie zależy od tego, kto jest właścicielem firmy, tylko od tego, czy dziennikarze mają komfort uczciwego wykonywania swojej pracy, a nie pełnienia roli propagandystów jednej czy drugiej partii.

Premiera/debiut/nowość roku
„Vogue” - z takim przytupem, podpartym oczywiście ogromnym budżetem, nie wystartował na rynku wydawniczym już od lat żaden nowy projekt. I opłaciło się. Ponad sto osiemdziesiąt tysięcy sprzedaży pierwszego numeru wraz ze 154 płatnymi stronami reklamowymi wyznaczyło nowe standardy wśród magazynów modowych na polskim rynku. Do tego udana wersja internetowa. Po tym debiucie poprzeczka na rynku luksusowych kolorówek powędrowała znacznie wyżej. Był skok wzwyż, teraz to skok o tyczce.

Trend roku
Coraz wyraźniejsze oznaki słabnięcia mediów partyjnych, uprawiających jednostronny, agresywny przekaz, zamiast rzetelnej, uczciwej informacji i analizy. Dotyczy on każdego rodzaju mediów, od telewizji, przez radio i Internet, aż do prasy. Na drugim biegunie, w odwrotnym, rosnącym trendzie są media szukającej prawdy. Chwalące lub krytykujące nie podług partyjnej przynależności, ale podług dokonań. Dzieje się tak nawet w prasie, choć oczywiście to ograniczone skalą zjawisko – dotyczy niewielkich, jakościowych gazet. Ale przecież często tak zaczynają się istotne, silne i długoterminowe trendy. Najlepszym tego przykładem jest „Tygodnik Powszechny”, który już po raz kolejny notuje lepszą sprzedaż rok do roku. Podobnie dobre doświadczenie mieliśmy w tym roku, w niektórych miesiącach, z naszym tytułem „Polska Times”. Wniosek – coraz większa grupa Czytelników ma dość nachalnej propagandy i szuka po prostu dobrej dziennikarskiej roboty, a nie dowodów na poparcie jedynie słusznych przekonań.

Prognoza na 2019 rok
Zacznie się prawdziwa batalia jakościowych informacji z fake newsami. Już nie tylko eksperci od bezpieczeństwa, ale cały wolny i demokratyczny świat martwi się wykorzystywaniem przez jego wrogów nieprawdziwych informacji do siania chaosu czy wpływania na demokratyczne procesy. Dlatego rządy, instytucje, internetowi giganci jak Facebook czy Google, ale też same media przygotowują wiele działań zapobiegających. Takich, które wzmocnią jakościowe i sprawdzone treści dziennikarskie. Cegiełkę do tego procesu dołoży również nasza Grupa, uruchamiając na początku stycznia 2019 roku nowy projekt - Demaskator24.pl, innowacyjną platformę internetową, która będzie fake newsy demaskowała i zwalczała.

Joanna Mosiej-Sitek, zastępca wydawcy "Gazety Wyborczej" i wydawca magazynów Agory

Wydarzenie roku
Kolejne głośne efekty ważnej dziennikarskiej pracy - jak choćby opisanie przez "Gazetę Wyborczą" afery związanej z KNF, a także ujawnienie przez Onet.pl tzw. taśm Morawieckiego oraz złego traktowania pracowników Szlachetnej Paczki. To najważniejsze mediowe wydarzenia 2018 roku, pokazujące jak ważne i potrzebne jest rzetelne dziennikarstwo - i ile może ono zmienić w opozycji do już wszechobecnych fake newsów.

Sukces roku
Sukcesów warto wymienić kilka. Po pierwsze, feminizm to już obecnie popfeminizm - stał się na tyle modny, że trafił do mediów masowych: magazynów i serwisów internetowych. Z jednej strony przyczyniła się do tego akcja #MeToo, z drugiej - obchodzone w wielu krajach, także w Polsce, 100-lecie nadania praw wyborczych kobietom. Dzięki tym i innym tematom w mediach mówiło się o kobietach znacznie więcej niż kiedykolwiek. Wierzę, że to dobra wróżba na przyszłość, i to nie tylko dla kobiet.
Po drugie, niewątpliwym sukcesem rynkowym jest wzrost sprzedaży "Tygodnika Powszechnego" - jakościowe, dobre dziennikarstwo, uciekające od zapiekłości ideologicznej jest zauważane i doceniane. Warto przy okazji zwrócić uwagę na spadające wyniki sprzedaży tytułów nastawionych prorządowo, jak "wSieci", "Do Rzeczy" czy "Gazeta Polska".

Dla "Gazety Wyborczej" tegorocznym ważnym osiągnięciem było złagodzenie spadku sprzedaży egzemplarzowej w trudnej sytuacji rynkowej - przy wzroście cen papieru i trudnościach jednego z głównych kolporterów prasy. Nasz sukces to stały wzrost sprzedaży prenumerat cyfrowych "Gazety Wyborczej". Podziwiamy, podobne jak cały prasowy rynek, sukces "NYT", który ma już prawie 4 mln subskrybentów swoich cyfrowych treści.

Porażka roku
Globalnie to z pewnością kryzys zaufania do mediów społecznościowych (a nawet szerzej - internetu) związany ze skandalami wokół Facebooka, dotyczącymi m.in. wycieków danych na gigantyczną skalę czy wykorzystania przez Cambridge Analytica danych użytkowników FB do targetowania politycznego. W Polsce - to problemy RUCHu, rzutujące na cały rynek prasowy.

Człowiek roku
Nie widzę jednej osoby, której mogłabym przyznać ten tytuł. Idąc za przykładem tygodnika "Time", najchętniej nadałabym go po prostu dziennikarzom. (Magazyn "Time" przyznał tytuł człowieka roku dziennikarzom, którzy w 2018 r.  z powodu swojej pracy stracili wolność lub życie).

Premiera/debiut/nowość roku
Projekty zasługujące na wyróżnienie to:
- rozwój "Wyborcza Classic" - pod tym tytułem dostępne są już nie tylko cotygodniowe przeglądy na Wyborcza.pl/classic ciekawych, dziś nadal aktualnych i wartych przypomnienia artykułów z archwium "Gazety Wyborczej", ale też specjalne, samodzielne wydania magazynowe, jak "Wyborcza Classic. Kora";
- pierwsza edycja konkursu fotograficznego o Nagrodę im. Krzysztofa Millera, w którym "Gazeta Wyborcza" będzie doceniać odwagę patrzenia;
- tegoroczne Igrzyska Wolności w Łodzi - spotkanie ludzi ciekawych świata i nowych idei, obfitujące w rozmowy o najważniejszych wyzwaniach, przed jakimi stajemy w XXI wieku.

Trend roku
2018 przyniósł wielu tytułom prasowym kolejny wzrost liczby prenumeratorów cyfrowych - jestem przekonana, że to wyraz uznania dla jakościowego dziennikarstwa. To coraz istotniejszy wyróżnik mediów, przynajmniej dla pewnej grupy czytelników, ale też reklamodawców.

Z mojej perspektywy coraz mocniej zaciera się tradycyjny podział mediów - czy przewaga subskrybentów treści cyfrowych nad czytelnikami tradycyjnych, papierowych numerów sprawia, że nadal pracuję w prasie czy może już w digitalu? Media cyfrowe coraz częściej przenikają do realnego świata, a te tradycyjne stają się coraz silniejsze w świecie cyfrowym. Przykładem tego zjawiska jest prasa - szukając sposobu na lepszą, większą interakcję ze swoimi odbiorcami, redakcje są coraz aktywniejsze w mediach społecznościowych - nie tylko na Facebooku, ale też na Instagramie, a z drugiej strony nadal sięgają po tradycyjne sposoby kontaktu, pozwalając swoim czytelnikom zabrać głos na swoich łamach (jak np. w "Wyborcza to Wy").

Prognoza na 2019 rok
W 2019 roku nie spodziewam się spektakularnych zmian technologicznych w mediach - z perspektywy wydawcy technologia ma przede wszystkim służyć lepszemu opowiadaniu historii.

W świecie, w którym media nieustannie poszukują efektywnych modeli biznesowych, mało kogo stać na utrzymanie dużych newsroomów, nie wspominając o dziennikarstwie śledczym czy reportażach. Są jednak jeszcze podmioty także w Polsce m.in. Agora, które walczą o obecność jakościowego dziennikarstwa w przestrzeni publicznej. Przyszły rok będzie pod tym względem podobny - wydawcy będą szukać równowagi w koncentracji na celach biznesowych i wyzwaniach redakcyjnych, walcząc o zaufanie i zaangażowanie użytkownika i reklamodawcy, którzy docenią nasz kontent i będą chcieli za niego zapłacić.