Elżbieta Kruk: potrzebna repolonizacja mediów prywatnych, zbyt duża dominacja niemieckich wydawców

W czwartek w popołudniowym programie Telewizji Republika Elżbieta Kruk - w nowej kadencji Sejmu wybrana na przewodniczącą komisji kultury i środków przekazu, a w przeszłości m.in. przewodnicząca Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji - oceniła, że duża obecność zagranicznych podmiotów na polskim rynku medialnym jest znaczącym problemem, chociaż zbyt rzadko podejmowanym w debacie publicznej.

Jako przykład posłanka podała silną pozycję niemieckich wydawców prasowych: Polska Press Grupy, Grupy Bauer, Ringier Axel Springer Polska i Burda International Polska. Wyliczyła, że pierwszy kontroluje 90 proc. segmentu prasy regionalnej i lokalnej, a pozostali wydają po 20-30 tytułów, a także związane z nimi serwisy internetowe.

Wydawnictwo Bauer największym wydawcą prasy w Polsce. Za nim RASP i Polskapresse (raport za 2014)

- Kwestią dominacji na niektórych rynkach, czasopism i gazet, kapitału niemieckiego należy się zająć. Jest to poważny problem - podkreśliła Elżbieta Kruk, przyznając, że zagraniczne podmioty medialne bardzo dobrze radzą sobie na polskim rynku. - Mają się świetnie, są bardziej nastawione na zysk niż na własnym rynku, mniej dbają o jakość, to powoduje tabloidyzację - oceniła. - Polacy muszą sobie zdać sprawę z zakresu tego problemu, z zakresu dominacji kapitału niemieckiego w mediach. Po drugie, inaczej muszą myśleć o tym urzędy - dodała w dalszej części rozmowy.

Najlepszym rozwiązaniem w tej sytuacji według Kruk jest wprowadzenie bardziej restrykcyjnych niż obecnie przepisów antymonopolowych. Wtedy najwięksi zagraniczni wydawcy mogą zostać zmuszeni do sprzedaży niektórych swoich tytułów (raczej innym firmom prywatnym niż spółkom lub instytucjom państwowym). - Mam nadzieję, że będzie to przebiegać różną drogą. Może się zdarzyć, że trzeba będzie po prostu wycofać się z rynku - spekulowała posłanka.

Przypomnijmy, że kiedy dwa lata temu Grupa Polskapresse kupiła Media Regionalne, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zgodził się na tę transakcję pod warunkiem, że wydawca sprzeda jeden z przejmowanych tytułów - „Dziennik Wschodni”. Natomiast bez dodatkowych warunków UOKiK zaakceptował w połowie 2013 r. kupno polskiego oddziału Gruner + Jahr przez Burda International.

Krzysztof Czabański: silne media publiczne leżą w interesie każdego obywatela (wywiad)

Zdaniem Elżbiety Kruk w Europie Zachodniej jest zdecydowanie mniej zagranicznych firm na rynku medialnym i bardziej dba się o pozycję tych krajowych. Reformę w tym kierunku kilka lat temu przeprowadził też na Węgrzech rząd Viktora Orbana. - Potrzebne są też inne instrumenty: analizy zmian na rynku, na przykład tak jak w Wielkiej Brytanii badanie, czy nie jest naruszany interes publiczny, a w Niemczech - czy nie ma dominacji w tworzeniu opinii publicznej, czy nie jest to szkodliwe dla pluralizmu mediów - wyliczyła posłanka. - Kapitał ma narodowość, dziś w pełni to wiemy nie tylko na rynku medialnym. A rynek medialny pod względem kontroli w tym zakresie jest u nas naprawdę inaczej traktowany w innych krajach europejskich - dodała.

Zasugerowała też, że brak szerokiej dyskusji nad repolonizacją mediów prywatnych wynika właśnie z tego, że ich duża część jest w rękach zagranicznych. - No bo czyj punkt widzenia przedstawiają gazety z kapitałem zagranicznym, na pewno polski? Dlaczego u nas nie ma takiej debaty publicznej? Dlaczego tak wielu polityków i publicystów tak zaciekle broni interesu niemieckiego, a nie polskiego? - zapytała.

Elżbieta Kruk jest współautorką projektu ustawy o mediach publicznych (przygotowywanego pod kierownictwem wiceministra kultury Krzysztofa Czabańskiego), który w przyszłym tygodniu ma trafić do Sejmu. Zakłada on m.in., że media te zostaną przekształcone w narodowe instytucje kultury, ich władze będzie wybierać nowo powołana Rada Mediów Narodowych, wprowadzona też zostanie powszechna opłata audiowizualna wynosząca ok. 10 zł miesięcznie (więcej na ten temat).