KRRiT: bez reklam firm objętych sankcjami, 1,5 mln spotów firm z „listy wstydu”

16 kwietnia 2022 roku weszła w życie ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji Rosji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego. Przepisy wprowadziły listę sankcyjną, na której znalazły się osoby i podmioty, objęte ograniczeniami. Listę aktualizuje minister spraw Wewnętrznych i administracji.

Bez reklam podmiotów objętych sankcjami

Departament Monitoringu KRRiT weryfikował przestrzeganie przepisów od 16 kwietnia 2022 roku do 31 marca 2023 roku włącznie. W wyniku kontroli nie stwierdzono naruszeń, co oznacza, że nadawcy nie emitowali reklam dotyczących podmiotów objętych listą sankcyjną. Weryfikację przeprowadzono za pośrednictwem narzędzia Nielsena.

Na liście sankcyjnej MSWiA znajdują się: Acron Pao, 1C-Poland, Faberlic Baltija Sia, Axioma Dr IT, Barter Coal, Beloil Polska, Eurochem Polska, Faberlic Europe, Gazprom Export, Go Sport Polska, IRL Polska, Kamaz, Kaspersky (Kaspersky Lab Polska, Kaspersky Store, Maga Dystrybucja, Maga Foods, Magystral Polska, Medmix Poland, Negrinio Limited, Novatek Green Energy, OAO Novatek, OAO PhosAgro, Opansa Enterprises Limited, PAO Gazprom, PhosAgro Polska, Phosint Limited, Rainbee Holdings Limited, Severstal Distribution, SIA Severstal Distribution, SUEK Polska, Sulzer Pumps Wastewater Poland, Sulzer Turbo Services Poland, Wildberries, OOO Piervaja Akkumuliatornaja Kompania, Arena, ATM Obshestwo s ogranichennoj otvetstvennostyu, Baltic Sport Trade, Van Berg. W czerwcu 2022 roku z listy wykreślono Kamaz, w sierpniu Maga Dystrybucję i Maga Foods.

Prawie 170 tys. spotów Auchan

Dodatkowo sprawdzono znane firmy, które nie wycofały swojej działalności z Rosji, a nie zostały umieszczone na polskiej liście sankcyjnej. W tej kategorii wzięto pod uwagę ponad 1,5 miliona spotów reklamujących te korporacje

- Wyboru dokonano na podstawie wykazu (tzw. listy wstydu), który stworzyli eksperci z Yale School of Management. Aktualizowane systematycznie dane Yale wskazują, że wciąż wiele europejskich, amerykańskich i azjatyckich firm działa na rosyjskim rynku w pełnym lub nieco ograniczonym zakresie. Wśród tych, którzy kontynuują sprzedaż w Rosji są m.in. Leroy Merlin, Auchan, Teva, Bonduelle, Storck. W analizie uwzględniono również markę Decathlon, która po publikacjach na ww. listach zawiesiła działalność w Rosji (liczba sklepów zmniejszyła się a firma wystawiła swoje rosyjskie aktywa na sprzedaż) – wyjaśniła KRRiT w komunikacie.

Nadawcy w Polsce emitują reklamy tych podmiotów w podobnym wymiarze jak przed wejściem w życie listy sankcyjnej, np. Auchan bądź w zwiększonym (firma farmaceutyczna Teva). Wyjątkiem była spółka oferująca słodycze (Storck), która nadała blisko połowę mniej reklam (szczegółowe dane zawiera tabela niżej). 

Ich nadawanie z formalnego punktu widzenia nie jest zakazane, ale może mieć natomiast wymiar etyczny. W badanym okresie polskojęzyczne stacje wyemitowały 291 101 spotów Leroy Merlin (w marcu firma zapowiedziała wycofanie się z Rosji), 154 118 Teva, 167 421 Auchan, 96 502 Storck, 49 141 Decathlon, 11 415 Bonduelle. W zestawieniu KRRiT nie uwzględniła wielu mniejszych firm.

Zakazane też kanały telewizyjne

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji już 25 lutego 2022 roku zakazała wybranych rosyjskich kanałów. - W związku z rozpoczęciem przez Federację Rosyjską działań wojennych na Ukrainie, z uwagi na kwestie bezpieczeństwa i obronności Rzeczypospolitej Polskiej, KRRiT podjęła uchwałę w sprawie wykreślenia z rejestru programów telewizyjnych rozpowszechnianych wyłącznie w systemie teleinformatycznym i programów rozprowadzanych następujących programów: RT (Russia Today), RT Documentary, RTR Planeta, Sojuz TV, Rossija 24 - informowała wówczas portal Wirtualnemedia.pl Teresa Brykczyńska, rzeczniczka prasowa KRRiT.

Tydzień później do zakazanych stacji dołączyły: Pierwyj Kanał (Channel One Russia) i Białoruś 24 (TV Białoruś). Sieci kablowe i platformy cyfrowe usunęły propagandowe kanały z oferty lub list kanałów. Zakończono też emisję tych stacji na najpopularniejszej w Polsce pozycji orbitalnej Hot Bird 13E. Dodatkowo Eutelsat został zmuszony na pozycji orbitalnej popularnej w Rosji do usunięcia kremlowskich kanałów. Tłumaczono wówczas, że szerzą dezinformację i nienawiść do Ukraińców.

Zakazem nadawania w Unii Europejskiej są objęte: Pierwyj Kanał, NTV/NTV Mir, RT UK, RT France, RT English, RT DE, en Español, REN TV, Rossija 1 i Sputnik. Niedawno dołączyły do nich RT Arabic, portal oraz rozgłośnia Sputnik Arabic. Po rozpoczęciu inwazji na Ukrainę, także Rosjanie usunęli zachodnie kanały informacyjne. Z tamtejszego rynku wycofały się także Warner Bros. Discovery, Paramount Global czy Sputnik. Zamiast ich stacji są nadawane substytuty m.in. z chińskimi, koreańskimi, tureckimi i indyjskimi produkcjami.