Przepisy o pracy zdalnej będą oparte na obecnych zasadach telepracy

Minister Maląg zwróciła uwagę, że postulaty dotyczące regulacji pracy zdalnej w Kodeksie pracy trafiały do resortu zarówno ze strony organizacji zrzeszających pracodawców, jak także ze strony samych pracowników. Podkreśliła, że jedni i drudzy byli zainteresowani dalszym świadczeniem pracy zdalnej, także po ustaniu epidemii.

"W odpowiedzi na te postulaty i mając na uwadze fakt, że praca zdalna jest jednym z najbardziej skutecznych instrumentów ułatwiających godzenie życia zawodowego i rodzinnego, chcemy na stałe wprowadzić pracę zdalną do Kodeksu pracy. W ten sposób praca zdalna byłaby wykonywana nie tylko w nadzwyczajnych warunkach - w celu przeciwdziałania COVID-19, jak ma to miejsce teraz, ale także w typowych warunkach, po ustaniu pandemii" - wskazała Maląg.

Przepisy dotyczące pracy zdalnej zastąpiłyby obecne o telepracy

Poinformowała, że przepisy dotyczące pracy zdalnej zastąpiłyby obecne przepisy Kodeksu pracy o telepracy i "w przeważającym zakresie będą opierały się na obowiązujących przepisach normujących telepracę".

"Proponujemy, aby praca zdalna mogła być wykonywana całkowicie lub częściowo poza siedzibą pracodawcy lub poza innym stałym miejscem świadczenia pracy, określonym w umowie o pracę lub wskazanym przez pracodawcę. To może być miejsce zamieszkania pracownika, ale także inne miejsce wybrane przez niego" - wskazała.

"Praca zdalna wykonywana byłaby z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość np. mail, telefon, czy komunikatory wskazane przez pracodawcę, ale także bez użycia takich środków np., gdy powierza się pracownikowi analizę dokumentów" - dodała Maląg.

Zgodnie z propozycją MRPiPS - jak mówiła minister - wykonywanie pracy zdalnej, tak samo jak wykonywanie telepracy, wymagałoby co do zasady uzgodnienia między stronami stosunku pracy. "Takie uzgodnienie mogłoby nastąpić już na etapie zatrudniania pracownika, albo dopiero w trakcie zatrudnienia – wówczas praca zdalna mogłaby być wykonywana z inicjatywy pracodawcy lub na wniosek pracownika" - wyjaśniła Maląg.

Praca zdalna mogłaby być wykonywana na polecenie pracodawcy

Zaznaczyła, że w szczególnych przypadkach praca zdalna mogłaby być wykonywana na polecenie pracodawcy. "W takim przypadku wykonywanie pracy zdalnej w domu pracownika byłoby możliwe tylko po uzyskaniu od niego oświadczenia o warunkach lokalowych i technicznych do wykonywania takiej pracy" - powiedziała.

Podkreśliła, że zasady wykonywania pracy zdalnej byłyby określane w porozumieniu ze związkami zawodowymi, albo w regulaminie – jeżeli nie doszłoby do zawarcia porozumienia ze związkami zawodowymi lub gdy u pracodawcy nie ma związków zawodowych. "Warto przy tym podkreślić, że przepisy Kodeksu pracy określałyby jedynie minimalny zakres treści porozumienia i regulaminu" - zaznaczyła Maląg.

Wyjaśniła, że wykonywanie pracy zdalnej byłoby możliwe na polecenie pracodawcy lub na wniosek pracownika także w przypadku, gdy nie zostało zawarte porozumienie albo regulamin. "Wówczas zasady wykonywania pracy zdalnej określałby pracodawca odpowiednio w poleceniu lub w porozumieniu z pracownikiem (z uwzględnieniem uzasadnionych potrzeb pracownika)" - wskazała minister.

Maląg poinformowała, że zgodnie z propozycją resortu, pracodawca będzie obowiązany dostarczyć pracownikowi służbowe materiały i narzędzia niezbędne do wykonywania pracy zdalnej a także pokryć koszty związane z ich użytkowaniem. "Zakłada się możliwość wykorzystania prywatnych materiałów i narzędzi, ale tylko za zgodą pracownika i na zasadach z nim uzgodnionych. Wówczas pracownikowi przysługiwałby ekwiwalent pieniężny w wysokości z nim uzgodnionej i na zasadach określonych w porozumieniu ze związkami albo w regulaminie" - powiedziała minister.

Podkreśliła, że w propozycji zmian prawnych resort szczególną uwagę poświęca kwestiom bezpieczeństwa pracy. "Przepisy dotyczące pracy zdalnej będą się więc także odnosić do zagadnień z obszaru bhp. Zależy nam bardzo, by ze względu na specyfikę pracy zdalnej pracownicy i pracodawcy ściśle współdziałali ze sobą" - powiedziała Maląg.

"Proponujemy, by wszyscy pracownicy wykonujący pracę zdalną podlegaliby okresowym szkoleniom bhp. Obecnie pracownicy na stanowiskach administracyjno-biurowych są wyłączeni z tego obowiązku" - dodała.

Zaznaczyła, że przed dopuszczeniem pracownika do pracy zdalnej pracodawca byłby zobowiązany do oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaniem pracy zdalnej oraz do zapoznania pracownika z wynikami tej oceny.

"Przed dopuszczeniem do pracy zdalnej pracodawca byłby zobowiązany do sporządzenia informacji na temat bezpiecznego wykonywania pracy zdalnej odnoszącej się np. do zagrożeń związanych z pracą na stanowisku z monitorem ekranowym, w tym zaburzeń ze strony układu mięśniowego i szkieletowego. Byłby także zobligowany do zapoznania pracownika z tą informacją" - wskazała Maląg.

Wyjaśniła, że na tej podstawie pracownik będzie mógł zorientować się, czy będzie w stanie spełnić wymagania niezbędne do świadczenia pracy zdalnej.

"Chcemy, by pracodawca w zakresie bhp był zwolniony z niektórych obowiązków w stosunku do pracownika wykonującego pracę zdalną, np. z zapewnienia odpowiednich urządzeń sanitarnych i środków higieny osobistej czy przestrzegania wymagań dot. obiektów budowlanych i pomieszczeń pracy. Niedopuszczalne będzie w ramach pracy zdalnej zlecanie prac szczególnie niebezpiecznych" - zastrzegła Maląg.

Podkreśliła, że przy tworzeniu przepisów konieczne jest zabezpieczenie interesów obu stron stosunku pracy (pracownika i pracodawcy), dlatego kwestie związane z pracą zdalną są omawiane na forum Rady Dialogu Społecznego. Szefowa MRPiPS przypomniała, że resort wystąpił do Przewodniczącego Zespołu ds. Prawa Pracy RDS z prośbą o objęcie tego zagadnienia porządkiem obrad tego Zespołu.